Active Questioning

1. Định nghĩa:
Active questioning là kỹ năng đặt câu hỏi một cách chủ động, có mục tiêu rõ ràng, nhằm khám phá thông tin, làm rõ vấn đề, thúc đẩy tư duy hoặc hướng cuộc thảo luận đến kết quả cụ thể trong giao tiếp và làm việc nhóm.
- Ví dụ: Thay vì hỏi “Dự án có ổn không?”, bạn hỏi “Hiện còn trở ngại nào trong triển khai giai đoạn 2 khiến tiến độ chậm lại không?”

2. Mục đích sử dụng:
- Khai thác thông tin sâu và chính xác thay vì chỉ nhận câu trả lời bề mặt.
- Thúc đẩy sự tham gia, tư duy phản biện và trao đổi đa chiều.
- Làm rõ vấn đề, tránh hiểu sai và tăng hiệu quả giao tiếp.

3. Các bước áp dụng thực tế:
- Xác định mục đích của câu hỏi: tìm hiểu, xác minh, khơi mở hay dẫn dắt?
- Ưu tiên câu hỏi mở (how, what, why) để khuyến khích chia sẻ thông tin.
- Tránh hỏi dẫn hoặc hỏi đóng ngay từ đầu (câu trả lời chỉ là “có/không”).
- Lắng nghe tích cực câu trả lời để tiếp tục đặt câu hỏi khai thác sâu hơn.
- Tổng hợp và phản hồi lại để xác minh mình đã hiểu đúng.

4. Lưu ý thực tiễn:
- Tránh hỏi dồn dập hoặc mang tính quy kết (“Tại sao anh lại làm sai?”).
- Câu hỏi tốt thường đi kèm ngữ điệu tích cực và ánh mắt khuyến khích.
- Trong điều phối họp, câu hỏi chủ động giúp mở không khí và thu hút người ít nói.

5. Ví dụ minh họa:
- Cơ bản: Khi nghe báo cáo tiến độ, bạn hỏi “Vấn đề nào đang cản trở nhóm đạt mốc tuần này?” thay vì “Sao nhóm làm chưa xong?”.
- Nâng cao: Trong cuộc họp chiến lược, bạn hỏi “Nếu giả định thị trường giảm 10% trong quý sau, phương án dự phòng của nhóm là gì?”

6. Case Study Mini:
- Tình huống: Một trưởng nhóm than phiền rằng thành viên không chia sẻ khó khăn.
- Giải pháp: Chuyển từ hỏi “Mọi việc ổn chứ?” sang hỏi “Có điều gì khiến bạn đang lưỡng lự hoặc cảm thấy thiếu rõ ràng trong kế hoạch?”
- Kết quả: Các thành viên bắt đầu chia sẻ cụ thể hơn và chủ động đề xuất giải pháp.

7. Câu hỏi kiểm tra nhanh (Quick Quiz):
Câu hỏi chủ động có đặc điểm gì?
a. Câu hỏi dài, nhiều tầng lớp để gây khó.
b. Dẫn người khác đến câu trả lời mình muốn.
c. Có mục tiêu rõ ràng, kích thích phản hồi sâu và dẫn dắt tư duy.
d. Chỉ dùng trong môi trường học thuật.

8. Câu hỏi tình huống (Scenario-Based Question):
Bạn là trưởng nhóm và muốn hiểu rõ nguyên nhân trì hoãn của một thành viên. Làm sao đặt câu hỏi theo phong cách chủ động để người đó chia sẻ thật mà không phòng thủ?

9. Liên kết thuật ngữ liên quan:
- Coaching communication: Giao tiếp phong cách huấn luyện.
- Socratic questioning: Kỹ thuật đặt câu hỏi phản biện kiểu Socrates.
- Clarifying questions: Câu hỏi làm rõ trong giao tiếp.

10. Gợi ý hỗ trợ:
- Gửi email: info@fmit.vn.
- Nhắn tin qua Zalo: 0708 25 99 25.