1. Định nghĩa:
→ Scenario planning audit là quá trình đánh giá mức độ đầy đủ, logic và khả thi của các kịch bản chiến lược mà tổ chức xây dựng để ứng phó với các biến động tương lai, bao gồm các yếu tố kinh tế, công nghệ, pháp lý, xã hội và môi trường.
2. Mục đích sử dụng:
→ Xác định liệu tổ chức có chuẩn bị đủ các phương án dự phòng chiến lược trước các tình huống không chắc chắn.
→ Đảm bảo rằng các giả định, phương pháp xây dựng và cách phản ứng theo từng kịch bản đều có cơ sở và phù hợp với năng lực thực tế.
3. Các bước áp dụng thực tế:
→ Rà soát các kịch bản đã xây dựng (tăng trưởng mạnh, khủng hoảng kinh tế, thay đổi luật, gián đoạn chuỗi cung ứng…).
→ Đánh giá giả định nền tảng của từng kịch bản (vĩ mô, ngành, nội lực doanh nghiệp).
→ Phân tích mức độ đa dạng – phủ rộng rủi ro của các kịch bản.
→ Xác minh xem doanh nghiệp có hành động cụ thể tương ứng với từng kịch bản hay chưa.
→ Đánh giá khả năng thực thi và mức độ phù hợp với chiến lược dài hạn.
4. Lưu ý thực tiễn:
→ Nhiều doanh nghiệp chỉ lập kịch bản theo hình thức, thiếu hành động cụ thể tương ứng.
→ Cần gắn kết kết quả lập kịch bản với kế hoạch vốn, nhân sự, vận hành và dự phòng tài chính.
5. Ví dụ minh họa:
→ Một doanh nghiệp FMCG xây dựng 3 kịch bản thị trường: ổn định, biến động nhẹ, và khủng hoảng tiêu dùng. Kiểm toán lập kịch bản cho thấy chỉ có kịch bản 1 có hành động thực thi rõ ràng. Tổ chức được khuyến nghị bổ sung chính sách dự phòng chi phí và marketing linh hoạt cho các kịch bản còn lại.
6. Case Study Mini:
→ Tình huống: Một công ty xuất khẩu bị động khi thị trường châu Âu đột ngột đóng cửa do thay đổi chính sách môi trường, không có kế hoạch thay thế.
→ Giải pháp: Triển khai kiểm toán lập kịch bản chiến lược, xây dựng lại kịch bản địa chính trị, luật xanh, logistics đứt gãy và lập kế hoạch ứng phó.
→ Kết quả: Doanh nghiệp có thể chuyển hướng sang thị trường châu Á trong vòng 3 tháng nhờ hành động dự phòng sẵn có.
7. Câu hỏi kiểm tra nhanh (Quick Quiz):
→ Kiểm toán lập kịch bản chiến lược nhằm mục tiêu gì?
a. Tăng năng suất lao động hiện tại
b. Kiểm tra chứng từ tài chính
c. Đánh giá tính toàn diện và khả thi của các phương án ứng phó tương lai
d. Hợp lý hóa thuế và chi phí
8. Câu hỏi tình huống (Scenario-Based Question):
→ Công ty bạn xây dựng kịch bản “gián đoạn chuỗi cung ứng” nhưng không có hành động cụ thể nếu xảy ra. Làm sao kiểm toán kịch bản có thể cải thiện điều này?
9. Liên kết thuật ngữ liên quan:
→ Strategic assumptions audit
→ Business model audit
→ Risk escalation processes
10. Gợi ý hỗ trợ:
→ Gửi email: info@fmit.vn.
→ Nhắn tin qua Zalo: 0708 25 99 25.