1. Định nghĩa:
Associate (Công ty liên kết) là một công ty mà doanh nghiệp khác có quyền ảnh hưởng đáng kể nhưng không có quyền kiểm soát toàn bộ hoạt động. Thông thường, công ty mẹ sở hữu từ 20% đến dưới 50% cổ phần có quyền biểu quyết của công ty liên kết.
Theo IFRS (IAS 28 - Investments in Associates and Joint Ventures) và US GAAP (ASC 323 - Investments - Equity Method and Joint Ventures), một công ty được coi là công ty liên kết nếu:
Công ty mẹ có thể ảnh hưởng đến chính sách tài chính và hoạt động của công ty liên kết nhưng không kiểm soát trực tiếp.
Công ty mẹ có đại diện trong hội đồng quản trị của công ty liên kết.
Có giao dịch quan trọng giữa hai công ty, chẳng hạn như cung cấp vốn hoặc chia sẻ công nghệ.
Ví dụ: SoftBank sở hữu 25% cổ phần của Alibaba nhưng không kiểm soát Alibaba, do đó, Alibaba là công ty liên kết của SoftBank.
2. Mục đích sử dụng:
Tận dụng cơ hội đầu tư mà không cần kiểm soát toàn bộ công ty.
Mở rộng phạm vi kinh doanh thông qua các đối tác chiến lược.
Hưởng lợi từ lợi nhuận của công ty liên kết mà không cần tham gia trực tiếp vào quản lý.
3. Các bước áp dụng thực tế:
Xác định tỷ lệ sở hữu cổ phần và mức độ ảnh hưởng đến công ty liên kết.
Sử dụng phương pháp vốn chủ sở hữu (Equity Method) để ghi nhận lợi nhuận hoặc lỗ từ công ty liên kết.
Công bố thông tin về công ty liên kết trong báo cáo tài chính theo IAS 28 hoặc ASC 323.
4. Lưu ý thực tiễn:
Không hợp nhất báo cáo tài chính của công ty liên kết với công ty mẹ như công ty con (Subsidiary).
IFRS yêu cầu ghi nhận phần lợi nhuận từ công ty liên kết vào báo cáo tài chính của công ty mẹ.
US GAAP có quy định cụ thể hơn về việc áp dụng phương pháp vốn chủ sở hữu cho công ty liên kết.
5. Ví dụ minh họa:
Cơ bản: Một ngân hàng sở hữu 30% cổ phần của một công ty tài chính và có quyền tham gia quyết định chiến lược nhưng không kiểm soát toàn bộ.
Nâng cao: Google sở hữu 20% cổ phần của một công ty công nghệ khởi nghiệp, giúp công ty này phát triển sản phẩm AI.
6. Case Study Mini:
Microsoft & OpenAI – Mối quan hệ công ty liên kết (2023):
Microsoft đầu tư hàng tỷ USD vào OpenAI nhưng chỉ sở hữu 49% cổ phần, không kiểm soát hoạt động của OpenAI.
OpenAI vẫn hoạt động độc lập, nhưng Microsoft có ảnh hưởng đáng kể đến các chiến lược kinh doanh của họ.
Kết quả: Microsoft hưởng lợi từ công nghệ AI của OpenAI mà không cần sở hữu hoàn toàn công ty.
7. Câu hỏi kiểm tra nhanh (Quick Quiz):
Associate phản ánh điều gì?
A. Một công ty mà doanh nghiệp khác có quyền ảnh hưởng đáng kể nhưng không kiểm soát hoàn toàn.
B. Một công ty con bị kiểm soát hoàn toàn bởi công ty mẹ.
C. Một công ty không có bất kỳ sự liên quan nào với công ty mẹ.
D. Một công ty độc lập mà không có cổ đông lớn.
8. Câu hỏi tình huống (Scenario-Based Question):
Một công ty nắm giữ 30% cổ phần của một doanh nghiệp khác và có quyền tham gia vào các quyết định tài chính quan trọng. Công ty này nên được phân loại là gì?
A. Associate (Công ty liên kết).
B. Subsidiary (Công ty con).
C. Joint Venture (Liên doanh).
D. Parent Company (Công ty mẹ).
9. Liên kết thuật ngữ liên quan:
Equity Method (Phương pháp vốn chủ sở hữu theo IAS 28).
Subsidiary (Công ty con - sở hữu trên 50% và có quyền kiểm soát).
Joint Venture (Liên doanh - quyền kiểm soát chung giữa hai bên).
Non-Controlling Interest (Lợi ích không kiểm soát).
10. Gợi ý hỗ trợ:
Gửi email đến info@fmit.vn.
Nhắn tin qua Zalo số 0708 25 99 25.